موتور دیزلی بیش از یک قرن پیش اختراع شد و نقش مهمی در جایگزینی موتور بخار ایفا کرد. پس از درگذشت مخترع آن، رودولف دیزل، این نوع موتور به مرور زمان تغییرات زیادی را تجربه کرد. حتی در عصر حاضر نیز ظرفیت زیادی برای بهبود دارد تا با توجه به بهینهسازی مصرف سوخت، کارایی خروجی و کاهش آلایندگی، به یک موتور کارآمدتر تبدیل شود.
در حالی که موتورهای بنزینی از نظر محبوبیت جلوتر از موتورهای دیزلی هستند، پیشرفتهای جدید در فناوری موتورهای دیزلی و سیستمهای سوخت میتواند این موتورها را برای سالهای آینده به بهترین گزینه برای حمل و نقل سنگین، کشاورزی، قدرت پشتیبان و سایر کاربردها تبدیل کند. شرکتهای پیشرو مانند کامینز و کاترپیلار به طور مداوم در حال تحقیق و تولید فناوریهای جدید و رویکردهای نوآورانه برای بهبود موتور دیزل سنتی هستند.
در طول سالها، مهندسان به طور مداوم تلاش کردهاند تا موتورهای دیزل را کارآمدتر و مدرنتر کنند. موتورهای دیزلی، مثل سایر موتورها، بر اساس احتراق مخلوط سوخت و هوا انرژی تولید میکنند؛ با این حال، یکی از تفاوتهای اساسی این موتورها با موتورهای بنزینی در نحوه انجام این احتراق است. در موتورهای بنزینی شمعها مسئول جرقهزنی اولیه برای احتراق هستند، اما در دیزلها، احتراق به صورت مستقیم و بدون نیاز به شمع انجام میشود.
زمانی که هوا وارد محفظه احتراق موتور دیزل میشود، به شدت فشرده میگردد و این فشردهسازی دمای آن را تا حدود 1000 درجه فارنهایت بالا میبرد. بعد از آن، سوخت از طریق یک نازل مخصوص به داخل محفظه تزریق میشود. دمای بالا باعث تبخیر و اشتعال سوخت شده که با افزایش بیشتر دما، انبساط هوا را به دنبال دارد؛ این انبساط هوای گرم شده، پیستونها را حرکت میدهد و به چرخش میللنگ منجر میشود.
بازدهی این نوع موتورها تا حد زیادی به کیفیت تزریق سوخت مرتبط است. هرچه قطرات سوخت کوچکتر و به صورت یکنواختتر درون محفظه پراکنده شوند، عملکرد موتور دیزل بهبود مییابد و راندمان بالاتری خواهد داشت.
در نسخههای جدید موتورهای دیزلی، تغییراتی صورت گرفته که اهداف متعددی دنبال میکنند. پیشمحفظه و محفظه احتراق بهگونهای طراحی شدهاند که حداکثر بهرهوری در سوختوساز و کاهش صدا را فراهم آورند. این موتورها مجهز به توربوشارژر نیز هستند تا عملکرد و قدرت خروجی بهینهای داشته باشند.
تکنولوژی کنترلی در این موتورها به کمک سیستمهای دیجیتال، جایگزین مدلهای آنالوگ قدیمی شده است. این پیشرفتهسازی، دقت و زمانبندی پاشش سوخت را بهبود میبخشد، احتراق را اثربخشتر میکند و تولید گازهای خروجی را کاهش میدهد.
برای کنترل دودهای مضر اکسید نیتروژن (NOx)، از فناوریهایی مانند چرخش گازهای خروجی (EGR) و کاهش کاتالیستی انتخابی (SCR) استفاده میشود. این تکنیکها به طور مؤثری میزان انتشار گازهای آلاینده را کاهش میدهند.
در ادامه دیزل استار، به بررسی جزئیات این اصلاحات و فناوریها خواهیم پرداخت. بیایید با هم نگاهی دقیقتر به این پیشرفتها بیندازیم.
تغییرات موتور
اصلاحات در محفظه احتراق: موتورهای دیزل اخیر به محفظههای احتراق مجهز شدهاند که با اندازه و پیکربندی خاصی طراحی شدهاند تا به بیشترین نرخ احتراق برسند. این تغییرات باعث میشود توان خروجی و کارایی سوخت افزایش یابد و همزمان میزان آلایندگی اگزوز هم کاهش پیدا کند.
کاهش صدا: بسیاری از افراد موتور دیزل را با صدای زیاد آن به یاد میآورند. این صدا عمدتاً در زمان راهاندازی موتور ایجاد میشود، چرا که سوخت ابتدا به محفظه پیش تزریق وارد شده و باید در دمای بالا تبخیر شود. اما با توسعه در مواد و تکنیکهای کاهش صدا، مهندسان توانستهاند میزان این نویز را به طور چشمگیری کاهش دهند.
برای این منظور، پیش محفظههایی با جیبهای مخصوص کاهش صدا تعبیه شدهاند. این محفظهها به گونهای طراحی شدهاند که امواج انفجاری ناشی از احتراق را کاهش دهند. به علاوه، این جیبها ممکن است با گلولههای سرامیکی یا فلزی متخلخل پر شوند که با پلاتین یا رودیوم پوشش داده شدهاند. این دو ماده به عنوان کاتالیزور، به تکمیل فرآیند احتراق کمک میکنند در حالی که گلولهها سطح نویز را پایین میآورند. اصلاحات دیگر شامل افزودن موادی مانند سرامیک یا فلز متخلخل در نزدیکی دهانه پیش محفظه به محفظه اصلی احتراق است.
سیستمهای نوین سوخت و تصفیه آن
در دنیای پیشرفته خودرو، سیستمهای تزریق سوخت مشترک ریلی (CRF) به عنوان یکی از نوآوریهای برجسته محسوب میشوند. این سیستمها که به تزریق مستقیم سوخت میپردازند، کار را برای افزایش کارایی و کاهش آلایندگی هوا بسیار سادهتر کردهاند.
تزریق سوخت مشترک ریلی چیست؟
سیستمهای CRF با ذخیرهسازی سوخت تحت فشار بالا، امکاناتی برای مدیریت دقیق تزریق سوخت فراهم میکنند. این سیستم الکترونیکی، امکان کنترل کامل بر زمان و حجم پاشش سوخت را فراهم مینماید، که به بهینه شدن مخلوط سوخت و هوا و در نهایت به احتراق کامل منجر میشود. در نتیجه قدرت بیشتر موتور و کاهش قابل توجه در انتشار گازهای آلاینده. جالب است بدانید که جدیدترین مدلهای این سیستم حتی امکان پنج پاشش سوخت در هر چرخه احتراق را دارند، که نه تنها مصرف سوخت را کاهش میدهد بلکه بهرهوری انرژی را نیز ارتقاء میبخشد.
نوآوریها در ترکیب سوخت
همیشه مصرف دیزل با محتوای بالای گوگرد همراه بوده است؛ اما به لطف استانداردهای جدید EPA در سال 2006، نوع جدیدی از دیزل با حداقل گوگرد به بازار معرفی شده است. این دیزل که به عنوان دیزل بسیار کم سولفور (ULSD) شناخته میشود، انتشار گازهای آلاینده را به شدت کاهش میدهد.
با این فناوریهای نوین، آیندهای سبزتر و کارآمدتر در انتظار صنعت خودرو است. فناوریهایی که نه تنها عملکرد موتورها را بهبود میبخشند، بلکه گام بزرگی در جهت حفاظت از محیط زیست هستند.
کنترل دیجیتال و آنالوگ: کدام یک برای سیستمهای برق بهتر است؟
در دنیای موتورهای دیزل، کنترلها بر اساس دو فناوری متفاوت عمل میکنند: آنالوگ و دیجیتال. کنترل آنالوگ با قابلیت اطمینان مناسب برای موتورهای کوچک، همچون ژنراتورهای برق اضطراری در ساختمانهای کوچک، حضور دارند. این نوع کنترل به خوبی نیازهای ابتدایی و ساده را پاسخ میدهد.
اما وقتی صحبت از تاسیسات حیاتی و بزرگتر میشود، به سیستمهای پیشرفتهتری برای کنترل برق نیاز است. اینجاست که کنترلهای دیجیتال وارد میدان میشوند. این کنترلها نه تنها بارهای خطی بلکه بارهای غیرخطی را نیز مدیریت کرده و تضمین میکنند که برق اضطراری بدون وقفه جریان دارد.
پیشرفت کنترلهای دیجیتال
کنترلهای دیجیتال با یکپارچگی بالا، امکان نظارت در لحظه بر تمام جوانب موتور دیزل را فراهم میکنند. از سطح سوخت گرفته تا دمای موتور و وضعیت باتری، همه چیز دقیقاً و همزمان زیر نظر است. به این ترتیب، تکنسینها میتوانند به راحتی اطلاعات کل سیستم را از روی یک صفحه مشاهده کرده و مشکلها را سریع شناسایی و رفع کنند.
از سوی دیگر، کنترلهای آنالوگ نیازمند تنظیمات فیزیکی و اغلب تعویض مقاومتها و ماژولها در صورت خرابی است. در محیطهای کوچکتر، مشکلات عموماً آسانتر شناسایی شده و قابل مدیریت هستند. اما در تاسیسات بزرگ با تعداد زیادی علایم هشدار، تعیین و تعمیر مشکلات میتواند بسیار زمانبر و چالشزا باشد.
مزایای بیرقیب کنترلهای دیجیتال
کنترلهای دیجیتال نوع خرابی و موقعیت آن را به دقت روی کامپیوتر نمایش میدهند، که میتواند با ورودیهای لازم تصحیح شود. این سیستمها حتی قابلیت اتصال به کامپیوترهای راه دور را دارند که نظارت بر عملکرد سیستم را از هر جای دنیا ممکن میسازد.
این روش نه تنها فضا را ذخیره میکند بلکه با استفاده از یک ریزپردازنده مرکزی، تمامی عملکردهای دیزل ژنراتور را به خوبی مدیریت میکند. افزونگی داخلی در این سیستمها، اطمینان از کارکرد پیوسته حتی در صورت خرابی برخی اجزا یا بخشهایی از مدار را افزایش میدهد.
علاوه بر این، کنترلهای دیجیتال میتوانند به بهبود کارایی موتور و کاهش انتشار گازهای آلاینده کمک کنند. با تنظیم اتوماتیک سوخت تحت شرایط مختلف بار، این سیستمها به ثبات ولتاژ و فرکانس خروجی نیز دست یافتهاند.
در مقابل، موتورهای دیزلی که با کنترلهای آنالوگ عمل میکنند اغلب در هنگام استارت اولیه سوخت زیادی مصرف میکنند که منجر به ایجاد دود سیاه معروف به آنها میشود. اما کنترلهای دیجیتال هوشمند به موتور اجازه میدهند به شکل تدریجی به سرعت برسد و نرخ سوخت مناسب برای کاهش انتشار گازهای مضر را تنظیم کنند.
درمانهای کاهش انتشار
گردش مجدد گاز اگزوز (EGR): احتراق گازوئیل در دماهای بسیار بالا رخ میدهد و بهعنوان یک محصول جانبی، اکسیدهای نیتروژن (NOx) تولید میشود. این نوع انتشار در سطحهای معین برای محیط زیست مضر است و نیاز به کنترل دارد. یکی از روشهای مؤثر که تولیدکنندگان موتورهای دیزلی برای کاهش انتشار NOx بهکار میبرند، فناوری EGR است. در این فرآیند، بخشی از گازهای خروجی دوباره به داخل موتور هدایت میشود و با هوای موجود در محفظه احتراق ترکیب میگردد.
این مکانیزم باعث کاهش دمای شعله آدیاباتیک و افزایش ظرفیت حرارتی مخلوط میشود و امکان احتراق در دماهای پایینتر را فراهم کرده و در نتیجه، تشکیل NOx کاهش مییابد که معمولاً در دماهای بالا و با حضور اکسیژن کافی به اوج خود میرسد.
کاهش انتخابی کاتالیزوری (SCR): در این روش، از یک کاتالیزور احیاکننده مانند آمونیاک خشک یا مرطوب و یا اوره برای تبدیل NOx به نیتروژن دو اتمی و آب استفاده میشود. اگرچه این فناوری از سال 1957 ثبت شده و زمان زیادی برای سیستمهای مدیریت ضایعات و بویلرهای صنعتی به کار رفته است، اما ادغام آن با وسایل نقلیه دیزلی مانند ژنراتورهای برق یک توسعه جدیدتر محسوب میشود. گفته میشود که این تکنیک توانایی کاهش انتشار NOx را بین 75 تا 95 درصد داراست.
اینها نمونههایی از برخی نوآوریهای هیجانانگیزی هستند که در موتورهای دیزلی و مجموعههای ژنراتورهای دیزلی به کار گرفته میشوند. با توجه به فشار مداوم نیروهای بازار برای سختتر کردن استانداردهای موتورها و ژنراتورها، انتظار میرود شاهد پیشرفتهای قابل توجهی در اصلاحات موتور باشیم؛ از جمله بهبود کارایی سیستم سوخت، توسعه گسترده کنترلهای دیجیتال، فناوریهای کاهش آلایندهها و موارد دیگر در سالهای آینده. این پیشرفتها میتوانند به تعمیق جایگاه موتور دیزلی به عنوان یک منبع تولید قدرت قابل اعتماد برای سالهای پیش رو کمک کنند.