گیربکس
گیربکس چیست؟ یک سیستم مکانیکی که نیروی موتور را به چرخها منتقل کرده و ماشین را به حرکت در میآورد. اما ضمن این کار، نسبتهای دندههای مختلف را هم تنظیم و کنترل میکند. نسبتهای مختلف دنده با سرعتها و گشتاورهای متفاوتی همراه هستند. در واقع وظیفه گیربکس تنظیم سرعت و گشتاور با توجه به سرعت مورد نیاز است، به طوری که کمترین فشار به موتور وارد شود.

جهت مشاوره یا ثبت سفارش انواع موتورهای دیزلی با مهندس مردان تماس بگیرید.
ساختمان گیربکس شامل چند چرخدنده است که به شکلهای مختلف با هم درگیر میشوند. نوع درگیری آنها نیز نسبت دنده مورد نظر را به وجود میآورد. این چرخدندهها میتوانند اندازهها و چینشهای متفاوتی داشته باشند. در واقع این تفاوت طراحی آنها باعث ایجاد قدرت، سرعت و گشتاورهای مختلف میشود. بنابراین به لطف وجود چینشهای مختلف این چرخدندهها، گیربکسها انواع مختلفی دارند که هر کدامشان برای شرایط مختلف جادهای و وزن بار متفاوتی مناسب هستند.
کاربرد گیربکس چیست؟
وظیفه اصلی گیربکس صنعتی همان انتقال نیرو از موتور به چرخها است. اما در نگاهی دقیقتر، میتوان مسئولیتهای این قطعه را در موارد زیر جمعبندی کرد:
- انتقال نیروی کنترلشده: گیربکس در انتقال نیروی موتور به چرخها سرعت و گشتاور را نیز مطابق با شرایط کنترل میکند. بنابراین این نیرو تحت کنترل و به صورت بهینه خواهد بود.
- تغییر دنده: گیربکسها چندین دنده دارند که هر کدامشان فرآیند انتقال نیرو را با نسبتهای متفاوتی انجام میدهند. وجود دندههای مختلف، باعث میشود که عملکرد ماشین درست با شرایط جاده و بار هماهنگ شود.
- کاهش و افزایش گشتاور: گیربکس میتواند گشتاور را هم کاهش دهد و هم افزایش. افزایش گشتاور بیشتر در دندههای پایین انجام میشود. جایی که جاده سربالایی یا بار ماشین سنگین است. در مقابل، اگر جاده صاف باشد و راننده بخواهد با سرعت بالا رانندگی کند، سرعت چرخهای خروجی افزایش و گشتاور کاهش پیدا میکند. ضمن این که وجود دنده عقب در گیربکس است که امکان حرکت به سمت عقب را برای ماشین فراهم میکند.
- بهینهسازی مصرف سوخت: تأمین بهترین نسبت انتقال نیرو توسط گیربکس با کاهش مصرف سوخت و البته کاهش سایش و فرسایش قطعات همراه است.
- قابلیتهای پیشرفته: بعضی از گیربکسها دارای قابلیتهایی مانند سیستمهای اتوماتیک تغییر دنده (AMT)، سیستمهای مدیریت انتقال قدرت هوشمند و سیستمهای هماهنگسازی دور موتور و گیربکس نیز هستند. این قابلیتها راندمان سیستم را افزایش میدهند.
قیمت گیربکس
بازه قیمتی گیربکسها بسیار متفاوت است. اما دلیل این تفاوت در قیمت گیربکس چیست؟ فاکتورهایی از جمله:
- نوع گیربکس: گیربکس دستی غالباً ارزانتر از گیربکس اتوماتیک است. چراکه ساختار سادهتر و قطعات کمتری دارد. قیمت گیربکس نیمه اتوماتیک نیز بین گیربکسهای دستی و اتوماتیک است. همینطور گیربکسهای سیارهای و هایپوئید نیز معمولاً جزو گرانقیمتترین گزینهها هستند.
- ظرفیت تحمل بار: گیربکسهای صنعتی که مختص ماشین آلات سنگین طراحی میشوند، اغلب میتوانند بارهای زیادی را تحمل کنند. دلیل این ویژگی نیز استفاده از قطعات قویتر و متریال باکیفیتتر است. به همین خاطر نیز قیمت آنها نسبتاً بالا است.
- توان گیربکس: اگر گیربکس برای موتورهایی با توان بالا طراحی شده باشد، به گشتاور و نیروی بالاتری نیاز دارد. بنابراین قیمت آن نیز بیشتر است.
- برند گیربکس: اگر از میان برندهای شناختهشده یک گیربکس را انتخاب کنید قیمت بالاتری را هم باید بپردازید. در عوض کیفیت و دوام محصولات این برندها ثابتشده است.
- فناوریهای اضافه بر سازمان: هر چه قابلیتها و فناوریهای گیربکس بیشتر باشند، قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود. فناوریهایی مانند سیستمهای هوشمند تغییر دنده، کنترل الکترونیکی و سیستمهای خنککننده پیشرفته که برای بعضی پروژهها کارایی بالایی دارند.
- نرخ ارز و هزینههای واردات: در مورد گیربکسهای وارداتی، نرخ ارز و تعرفههای گمرکی در کنار هزینه حمل و نقل بر قیمت نهایی گیربکس تأثیرگذار خواهند بود.
سفارش گیربکس صنعتی از واردکننده مستقیم
دلیل اهمیت انتخاب واردکننده معتبر گیربکس چیست؟ این قطعه یکی از اجزای حیاتی و حساس ماشین آلات سنگین است. به طور قطع بیکیفیت بودن آن در عملکرد و حرکت ماشین مشکلآفرین خواهد شد. به دلیل وجود نمونههای تقبلی گیربکس یا تولیدهای برندهای نامعتبر، انتخاب یک واردکننده معتبر در عملکرد این قطعه و تأثیرش در سیستم ماشین تعیینکننده است.
دیزل استار بیش از 10 سال است که در زمینه واردات دیزل ژنراتور و محصولاتی مانند موتور دیزلی کامینز، موتور کوماتسو و برندهای دیگر فعالیت دارد. عرضه محصولاتی مانند پمپ هیدرولیک، کمپرسور اسکرو و گیربکس نیز در لیست فعالیتهای این شرکت قرار داد.
برای خرید گیربکس یا دریافت مشاورههای لازم برای انتخاب بهترین گزینه با قیمت متناسب، کافی است با شماره ۰۹۱۲۹۱۷۰۶۱۷ در تماس باشید.
انواع گیربکس از نظر نوع کنترل دنده
گیربکسها از نظر نوع کنترل دنده در انواع مختلفی طراحی و تولید میشوند که عبارتاند از:
- گیربکس دستی: در این گیربکس، راننده دنده را به صورت دستی تغییر میدهد و کنترل زیادی روی ماشین دارد. قیمت خرید و تعمیر این گیربکس نیز کمتر است. اما با این گیربکس رانندگی کمی سختتر خواهد بود.
- گیربکس اتوماتیک: در گیربکس اتوماتیک دندهها به صورت خودکار عوض میشوند. رانندگی با دنده اتوماتیک بسیار راحتتر است. اما هزینه خرید و نگهداری آن کمی بالاتراست. ضمن این که در بعضی مدلهای آن ممکن است مصرف سوخت بالاتر باشد. این گیربکس برای سیستمهایی مانند ماشین آلات راهسازی گزینه مناسبی است.
- گیربکس نیمهاتوماتیک: این گیربکس ترکیبی از گیربکسهای دستی و اتوماتیک است. به طوری که راننده میتواند بدون نیاز به کلاچ، دستی دنده را دستی عوض کند. بنابراین میزان کنترل بالای گیربکس دستی با راحتی گیربکس اتوماتیک ترکیب شده است.
- گیربکس دوکلاچه: در این از دو کلاچ جداگانه برای دندههای زوج و فرد داریم. وجود این دندهها باعث شده که تغییر دنده سریعتر و نرمتر باشد.
انواع گیربکس از نظر ساز و کار اجرایی
دستبندی دیگر گیربکس چیست؟ گروهبندی آنها از نظر مکانیزم که شامل انواع کاهنده و افزاینده میشود. این گیربکسها هر دو وظیفه تغییر نسبت سرعت و گشتاور را دارند؛ اما عملکردشان متفاوت و به ترتیب زیر است.
1- گیربکسهای کاهنده
هدف اصلی این گیربکسها کاهش سرعت ورودی و افزایش گشتاور خروجی است. این قطعهها این کار را با کاهش دور ورودی به وسیله چرخدندهها انجام میدهند. به همین خاطر نیز زمانی کاربرد دارند که به سرعت کم و گشتاور بالا نیاز داشته باشید. برای مثال اگر ماشینی با موتور دویتس دارید که قرار است در پروژههای سنگینی مانند کشاورزی، ساختمانی یا صنعتی با گشتاور بالا و سرعت کم فعالیت کند، گیربکس کاهنده مناسب خواهد بود.
عملکرد این قطعات بر اساس کاهش دور ورودی به وسیله چرخدندهها است. کارایی این نوع گیربکسها نیز در انتقال قدرت بسیار بالا است. از طرفی با کاهش سرعت ورودی میتوانند عمر سیستم را افزایش دهند. ضمناً در گیربکسهای کاهنده، تعداد دندانههای چرخدنده خروجی بیشتر از چرخدنده ورودی است.
2- گیربکسهای افزاینده
عملکرد این گیربکسها در مقابل گیربکسهای کاهنده قرار دارد. یعنی سرعت ورودی را کم و گشتاور خروجی را بالا میبرد. پس برای شرایطی کاربردیاند که به سرعت بالا و گشتاور کم همزمان نیاز دارید. به عنوان مثال فرض کنید یک ماشین سنگین با موتور یانمار دارید که قدرت بالایی دارد. تنها در صورتی میتوانید از گیربکس افزاینده برای آن استفاده کنید که به سرعت بالا و گشتاور کم نیاز داشته باشید.
این گیربکسها نیز دور ورودی را به کمک چرخدندهها بالا میبرد. در گیربکس افزاینده، برعکس نوع کاهنده، تعداد دندانههای چرخدنده ورودی بیشتر از چرخدنده خروجی است.
انواع گیربکس از نظر چینش چرخدندهها
چینش چرخدندههای گیربکس و نوع درگیر شدن آنها (که نسبت دنده را تعیین میکنند)، باعث ایجاد نوع دیگری از دستهبندی این قطعات میشود. در ادامه دستهبندی گیربکسها بر اساس چینش چرخدندهها را میبینیم.
1- گیربکس ساده
سادهترین نوع گیربکس چیست؟ گیربکسی که دندههای آن به صورت مستقیم و موازی با محور قرار گرفتهاند. اگر خودرو معمولاً با سرعت پایین یا متوسط فعالیت دارد و میخواهید گیربکس صدای کمتری تولید کند، این قطعه انتخاب مناسبی است.
2- گیربکس مارپیچی
دندههای این گیربکس به شکل مورب نسبت به محور قرار دارند. این چینش باعث شده که تماس بین دندهها پیوسته باشد. بنابراین انتقال قدرت بهینهتر و قویتر انجام میشود. کاربرد این گیربکس در ماشین آلات صنعتی با سرعت بالا است.
3- گیربکس حلزونی
دلیل نامگذاری این گیربکس چیست؟ وجود یک پیچ حلزونی و یک چرخدنده که با هم تماس دارند و درگیرند. استفاده اصلی این قطعات کاهش سرعت و افزایش گشتاور است. ضمن این که اگر به قابلیت خودقفلشوندگی نیاز داشته باشید نیز کاربردی خواهند بود.
4- گیربکس سیارهای
چینش این گیربکس شامل یک چرخدنده مرکزی (خورشیدی) است که چند چرخدنده سیارهای و یک چرخدنده حلقهای آن را محاصره کردهاند. چنین چینشی امکان انتقال قدرت با گشتاور بالا و ابعاد کوچک را فراهم کرده است. از این گیربکس اغلب در ماشین آلات سنگین و سیستمهای خودرویی استفاده میشود. برای مثال این نوع گیربکسها از بهترین گزینهها برای هر کدام از مدلهای بهترین بلدوزر کوماتسو هستند.
5- گیربکس مخروطی
دندههای این گیربکس مخروطیشکل هستند و به طور خاص برای انتقال قدرت بین محورهایی طراحی شدهاند که با هم زاویه دارند. این زاویه معمولاً ۹۰ درجه است. کاربرد این سیستم نیز بیشتر در دیفرانسیل خودروها است.
6- گیربکس هایپوئید
طراحی این گیربکس شباهت زیادی به گیربکسهای مخروطی دارد. اما زاویه محور در آنها فرق میکند. این طراحی ظرفیت باربری را بالا برده است. از طرفی صداهای تولیدی سیستم را نیز کاهش میدهد. کاربرد آن نیز بیشتر در محور عقب خودروهای سبک و سنگین است.
-
نگهداری گیربکس شامل چه اقداماتی است؟
تعویض منظم روغن گیربکس، بازرسی دورهای، بررسی نشتیهای احتمالی، تعویض دنده به صورت آهسته و رانندگی نکردن با دندههای نامناسب (در انواع دستی).
-
گیربکس کاهنده و افزاینده برای چه شرایطی مناسب هستند؟
اگر به گشتاور بالاتر نیاز داشته باشید گیربکس کاهنده و اگر به سرعت بالا نیاز داشته باشید، گیربکس افزاینده مناسب شما است.
-
علائم خرابی گیربکس چیست؟
صداهای غیرعادی مثل زوزه یا جیرجیر، نشتی روغن، لغزش دنده، دشوار شدن تعویض دنده و… .
-
چرا باید نوع گیربکس را دقیق انتخاب کنیم؟
نوع گیربکس تأثیر مستقیمی بر کارایی، مصرف سوخت، عمر مفید و هزینههای نگهداری ماشین دارد.
-
چگونه بهترین نوع گیربکس را انتخاب کنیم؟
با در نظر گرفتن نیازهای کاری و شرایط عملیاتی، دمای محیط کار، میزان رطوبت و گرد و غبار، میزان توان و سرعت تولیدی توسط موتور، ابعاد و وزن ماشین و نوع اتصالات آن. برای انتخاب بهترین نوع گیربکس میتوانید از طریق شماره ۰۹۱۲۹۱۷۰۶۱۷ با دیزل استار نیز در تماس باشید.